Του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι
“Ο Ιβάν Ματβιέιτς επισκέπτεται την στοά της Αγίας Πετρούπολης μαζί με την σύζυγό του Γιέλενα Ιβάνοβνα και τον φίλο και συνάδελφο του Σεμιόν Σεμιόνιτς που έχει και τον ρόλο του αφηγητή της ιστορίας. Εκεί, παρακολουθώντας έναν κροκόδειλο, ένα εξωτικό αξιοθέατο για την καθημερινότητα της Ρωσίας, ο Ιβάν Ματβίειτς κομπάζει και προκαλεί το ζώο για την νωθρότητα του. Φτάνει στο σημείο να ανοίξει τα σαγόνια του κροκόδειλου και να μπεί μέσα. Το ζώο τον καταπίνει αμάσητο, όπου προς μεγάλη έκπληξη του αφηγητή Σεμιόν, ο φίλους του επιβιώνει κανονικά στο ελαστικό στομάχι του κροκόδειλου. Ο Γερμανός ιδιοκτήτης του εξωτικού ζώου αρνείτε να ανοίξει το στομάχι του κροκόδειλου και απαιτεί εξωφρενικά πράγματα για να τον παραχωρήσει. Ένας παρανοϊκός κύκλος γεγονότων και αντιδράσεων αρχίζει ως απάντηση στην προσπάθεια του Σεμιόν Σεμιόνιτς να βγάλει τον φίλο του μέσα από το ζώο και στην εξεύρεση μιας λύσης για αυτό το αφύσικο συμβάν. Τελικά καμμία λύση για την απελευθέρωση του ήρωα δε προκύπτει. Ο Ιβάν Ματβιέιτς συνεχίζει την νέα καθημερινότητα του εντός του κροκόδειλου, με τον Σεμιόν Σεμιόνιτς να εκτελεί πλέον και χρέη γραμματέα για τον εγκλωβισμένο φίλο του.”
Ο κροκόδειλος αποτελεί ένα από τα πολλά σύντομα διηγήματα του Φ. Ντοστογιέφκι. Γραμμένο το 1865 είναι ένα από τα λιγότερο γνωστά έργα του. Μέσα από αυτό ο συγγραφέας σατιρίζει τις ιδεολογικές και ηθικές συγκρούσεις ανάμεσα στα ρεύματα που κυριαρχούν στην κοινωνία της εποχής, συγκροτώντας ένα ψυχογράφημα των εφήμερων ανθρώπινων σχέσεων, των συμπεριφορών της μεσοαστικής τάξης και την νοοτροπία της αυτοπροβολής ως ανάγκη κοινωνικής αναγνώρισης και προσωπικής ανόδου. Με κυρίαρχο το κωμικό και καυστικό ύφος, η κοινωνική σάτιρα του “κροκόδειλου” αντανακλά τον Γκόγκολ και προοιωνίζει τα πρώιμα φαρσικά διηγήματα του Τσέχωφ.
Ένα έργο για το πως ένας απλός άνθρωπος, ένας υπάλληλος της σειράς, καταλήγει να γίνει ένα με το κτήνος, να αποκτήσει ταυτότητα μέσα από την καταστροφή του και την “θυσία” του, αλλά κυρίως να αναδείξει σε υπέρτατο σκοπό και νέα μόδα την υστεροφημία του. Ένα σχόλιο για το πως ο εναγκαλισμός με το θηρίο της εξέλιξης (ατομικής, κοινωνικής, ιδεολογικής και οικονομικής) αναιρεί κάθε λογική αλληλουχία και κάπως έτσι γέννα μια νέα πραγματικότητα, μια κανονικότητα παράδοξη και πυρηνικά τραγελαφική.
Συντελεστές
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Σταυρόπουλος, Ορέστης Σταυρόπουλος
Σκηνογραφία: Ελένη Νανοπούλου
Ενδυματολογία: Όλγα Ευαγγελίδου
Σχεδιασμός Φωτισμών: Νίκος Βλασόπουλος
Πρωτότυπη Μουσική & Σχεδιασμός Ήχου: Δήμος Βρύζας
Βοηθός Σκηνοθετών: Ειρήνη Λαμπρινοπούλου
Γραφιστικά – Σχεδιασμός Αφίσας: Γιάννης Αποσκίτης
Φωτογραφίες: Karol Jarek
Παίζουν οι ηθοποιοί (αλφαβητικά): Λάμπρος Γραμματικός, Ερατώ Μανδαλενάκη, Μαρία Μοσχούρη, Αντώνης Χρήστου
Θερμές ευχαριστίες προς την Εθνική Λυρική Σκηνή για την παραχώρηση μέρους των κοστουμιών.
Η παράσταση επιχορηγήθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού & Αθλητισμού.
Συνεντεύξεις
- Ο Κροκόδειλος: «Το χιούμορ σαν αντίδοτο σε μια κοινωνία ηθικής κατάπτωσης» – efsyn.gr
- Ο «Κροκόδειλος» και η δίνη του παραλόγου – athensvoice.gr
- Κάνε focus: Τα δίδυμα αδέλφια Σταυρόπουλου “δαμάζουν” έναν Kροκόδειλο – news247.gr
- Μαρία Μοσχούρη: Στο θέατρο ακόμα απολαμβάνω την επαφή με τους ανθρώπους και την διαρκή αλλαγή. – unstage.gr